روانشناسی روانشناسی منو شما قسمت دهم (ذهن ناهشیار)

[ArMaN]

ضمیر ناخودآگاه یا ناآگاه، دربرگیرنده‌ی پدیده‌های روانی و فرایندهای زندگی واستخراج اطلاعات یاافکار به‌صورت غیرارادی (اراده‌ی از پیش تعیین شده‌است) ویا بر اثر عوامل خارجی، که به وسیله شناسایی، ادراک نشده و فاقد کیفیت آگاهی‌اند. (ناخودآگاه به نوعی دارای شخصیت مستقل ازشرایط حاکم بر جهان وجسم می‌باشد و سعی درکنترل شخصیتها دارد) ناخودآگاه، انباری است پر ازتمایل‌ها، آرزوها و خاطرات خارج از دسترس که براندیشه‌ها و اعمال تأثیر دارند. فروید نخستین کسی نبود که عوامل تأثیرگذار ذهنی را پیدا و کشف کرد، شکسپیر نیز در نمایشنامه‌های خویش، آن‌ها را عنوان می‌کرد؛ ولی کاری که فروید کرد این بود که برای عوامل تأثیرگذار ذهنی در زندگی روزمرهٔ انسان، اهمیت بسیاری قائل شد.

 

[ArMaN]

مفهوم ناهوشیار (The unconscious) از مبانی نظریه روان‌کاوی است. هر چند فروید «کاشف» ناهشیار نبود، نخستین کسی بود که در قالب کاوشی نظام مند، تأثیر آن را در حیات ذهنی بهنجار و نابهنجار آدمی بررسی کرد. در روان‌کاوی معاصر، ناهشیار واجد چهار معنای عمده است.

 

[ArMaN]

ناهشیار به منزلهٔ «شیء فی نفسه»

فروید در وهلهٔ نخست ناهشیار را جزئی از «دستگاه روان» می‌دانست، نوعی مفهوم کانتی که مستقیماً ادراک پذیر نیست، اما به واسطهٔ آن می‌توان تبیینی علّی از پدیده‌های روانی غیرعقلانی مانند رؤیا، عارضه‌های نوروتیک و لغزش‌های زبانی به دست داد. او این فرض را پیش کشید که خاطرات، خیالات، آرزوها، افکار و ایده‌های ناپذیرفتنی و نامطلوب، و نیز وجوهی از رویدادهای دردناک به همراه هیجان‌های همایند با آن‌ها، از طریق سرکوبی به ناهشیار رانده می‌شوند. فروید در پروژه منتشر نشده‌اش ابراز امید می‌کند به شرحی نوروبیولوژیک از عملکرد ناهشیار دست یابد که اساس جریان پیوند و تخلیهٔ انرژی روانی، یا لیبیدو باشد. هر چند این مدل «هیدرولیک» عمدتاً کنار گذاشته شد، نوروسایکولوژی جدید، در قالب پدیده‌هایی مانند ادراک زیرآستانه‌ای و «پردازش پیش هشیار» این واقعیت را تأیید کرده‌است که بسیاری از جنبه‌های حیات ذهنی که برای بقاء ضروری است، خارج از حیطهٔ آگاهی روی می‌دهد.

 

[ArMaN]

ناهشیار به منزلهٔ «خزانه معانی نهفته»
ویرایش
هم جهت با دوره روان کاوی معاصر از مکانیزم و حس به معنا، «ناهشیار» نیز به استعاره‌ای بدل شد برای توصیف معانی عاطفی که از دسترس آگاهی بیمار به دورند و در رابطهٔ او با روان‌کاو ظاهر می‌شوند. به این معنا «ناهشیار» نه یک اسم، که صفت است: تعبیر «فرایندهای ناهشیار» جایگزین «ناهشیار» می‌شود. بدین ترتیب، روان‌کاوی با مفهوم «پست مدرنِ» چندمعنایی که از مشخصه‌های هر «متن» یا پدیدهٔ فرهنگی است پیوند می‌یابد. وظیفهٔ روان‌کاو، به جای کالبدشناسیِ دستگاه روان، همکاری با بیمار در کاوشِ این معانیِ نهفته‌است.