روانشناسی اختلال وسواس فکری

[Rainbow]

وسواس فکری​

گاهی به افکاری که ناخواسته وارد ذهن می‌شوند و علیرغم تلاش فرد برای دور کردن آنها از ذهن، مجددا ناخواسته به ذهن وارد می‌شوند نشخوار فکری می‌گویند. نشخوار در واقع عملی است که گاو و گوسفندان موقع غذا خوردن انجام می‌دهند. یعنی غذایی که یک بار جویده و بلعیده‌اند را دوباره برمی‌گردانند توی دهانشان و دوباره می‌جوند و می‌بلعند.

وسواس فکری یا نشخوار فکری هم در واقع به همین شکل است. افکار دائماً به ذهن مبتلایان برمی‌گردند و بیمار به آن افکار می‌پردازد تا جاییکه اذیت شده یا مشغول کار دیگری می‌شود و از ذهنش دور می‌شوند. اما وقتی فرد به فراغت برمی‌گردد افکار هم به ذهن برمی‌گردد و بیمار هم ناچار به پرداخت مجدد به افکار است. دقیقا مثل عمل نشخوار که در بالا توضیح داده شد.

 

[Rainbow]

انواع:


وسواس‌های فکری شامل افکار تکرارشونده، پایدار و ناخواسته و همچنین تصورات آزاردهنده‌ای است که منجربه اضطراب می‌شوند. شاید تلاش کنید با انجام یک رفتار وسواس‌گونه از شر این افکار خلاص شوید. این افکار وسواسی معمولاً زمانی هجوم می‌آورند که تلاش دارید روی فکر یا کاری متمرکز شوید.

وسواس فکری معمولاً درباره‌ی این موضوعات است:

• ترس از آلودگی یا کثیفی
• داشتن شک و دشواری در تحمل این عدم قطعیت
• اصرار به نظم و تقارن
• افکار تهاجمی یا ترسناک درباره‌ی ازدست‌دادن کنترل و آسیب زدن به خود یا دیگران
• افکار ناخواسته شامل خشونت یا موضوعات جنسی

 

[Rainbow]

مثال‌هایی از علائم و نشانه‌های وسواس فکری​

• ترس از آلوده شدن با لمس اجسام مختلف
• شک درباره‌ی اینکه آیا در را قفل کرده یا گاز را خاموش کرده‌اید.
• استرس زیاد هنگامی که اشیاء طبق نظم یا جهت خاصی نیستند.
• تصاویری از راندن خودرو به داخل جمعیت.
• افکاری درباره‌ی فحاشی یا رفتار نامناسب در جمع
• تصورات جنسی ناخوشایند
• اجتناب از موقعیت‌هایی که منجربه تحریک افکار وسواس‌گونه می‌شوند؛ مانند اجتناب از دست دادن با دیگران.

 

[Rainbow]

مشکلاتی که این اختلال ایجاد می‌کند:​

وسواس در طولانی‌مدت بر ابعاد مختلف زندگی شما اثر منفی می‌گذارد:

• وسواس منجر می‌شود زمان زیادی را صرف انجام رفتارهای وسواس‌گونه کنید.
• 
  
• وسواس می‌تواند منجربه مشکلات سلامت شود؛ مثلاً درماتیت تماسی (نوعی حساسیت پوستی) ناشی از شست‌وشوی زیاد دست‌ها.
• 
  
• دشواری در شرکت در فعالیت‌های کاری، کلاسی و اجتماعی
• 
  
• مشکل در روابط
• 
  
• کاهش کیفیت زندگی به‌طورکلی
• 
  
• افکار یا اعمال معطوف به خودکشی

 

[Rainbow]

روان‌درمانی​

روان‌درمانی شناختی رفتاری به شما کمک می‌کند تا الگوی ذهنی خود را اصلاح کنید. یکی از روش‌ها، «مواجهه و اجتناب از پاسخ» نام دارد؛ در این روش، درمان‌گر شما را در موقعیتی قرار می‌دهد که منجربه اضطراب و رفتار وسواس‌گونه‌ی شما می‌شود. سپس شما با کمک درمان‌گر یاد می‌گیرد چطور افکار یا رفتار خود را در این موقعیت کنترل کنید.

برای آشنایی بیشتر، مقاله روان درمانی شناختی رفتاری را بخوانید.

تمدد اعصاب​

ریلکسیشن یا تمدد اعصاب با روش‌های ساده‌ای مانند مدیتیشن، یوگا و ماساژ می‌تواند علائم استرس‌زای وسواس را کاهش دهد.

دارودرمانی​

داروهای مهارکننده‌ی بازجذب انتخابی سروتونین می‌توانند به کنترل وسواس فکری و وسواس عملی کمک کنند. ممکن است ۲ تا ۴ ماه طول بکشد تا تأثیر داروها مشاهده شود.