گردشگری داخلی بیستون| کرمانشاه

[ملکه آرامش]

بیستون کرمانشاه کجاست؟​

از شمال شرقی کرمانشاه که چند کیلومتر دور شوید، کم‌کم نمایی جادویی از یک کوه جذبتان می‌‌کند. کوه بیستون، که زمانی معتقد بودند کوهی مقدس است، درست در ۳۰ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه، در شهرستان هرسین قرار دارد.

---

اسم بیستون از کجا آمده است؟​

شاید فکر کنید بیستون یعنی ساختمانی که ستونی ندارد. واقعا هم در این اثر تاریخی ستونی پیدا نمی‌کنید. به هر حال کتیبه که به ستون نیاز ندارد. ولی واقعیت این است که معنی این اسم هیچ ربطی به ستون ندارد. اسم اصلی این بنا در گذشته چیز دیگری بوده است.

به عقیده تاریخ‌نویسان اسم بیستون از بغستان آمده است. بغ به معنی خدا و ستان به معنی جایگاه است. در متون تاریخی هم موقع اشاره به این کوه نوشته شده که این کوه به اهورامزدا پیشکش شده است.

به نظر می‌رسد در طول تاریخ بغستان به تدریج به بهیستان و بهیستون و در نهایت به بیستون تبدیل شده است.

در مجموعه‌ی بیستون چه دیدنی‌‌هایی منتظرمان هستند؟​

بیستون یک یادگار واقعی از تاریخ است. اینجا هم می‌توانید رد انسان‌های اولیه در دوران پارینه‌سنگی را پیدا کنید، هم بخشی از آثار حکومت‌های هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان را ببینید و هم رد امپراتوری سلوکی را در کرمانشاه دنبال کنید.

نقش‌برجسته‌ها و کتیبه‌های بیستون؛ تاریخ تصویری ایران​

اولین و چشم‌گیرترین اثری که در محوطه‌ی بیستون کرمانشاه می‌بینید، که بیشتر شهرتش به‌خاطر آن است، نقش برجسته و کتیبه بیستون است که به داریوش اول نسبتش می‌دهند. نقش‌برجسته‌ای که پادشاه را بعد از پیروزی از جنگ نشان می‌دهد و در کنارش کتیبه‌ای از زبان داریوش اول نوشته شده است که می‌گویند اولین و قدیمی‌ترین متن موجود از حکومت ایرانیان است.

در این سنگ نگاره دست راست داریوش به نشانه پرستش به سمت اهورا مزدا (نشان فروهر) بلند شده است. اهورامزدا هم دست راستش را به نشانه دعای خیر بالا گرفته است. در زیر پای داریوش “گئومات مغ” (شورشی زمان داریوش) را با حالتی از التماس می‌بینیم. وجود کمان در دست چپ داریوش نشان از پادشاهی او دارد.

 

[ملکه آرامش]

فرهاد تراش؛ ماجرای یک داستان عاشقانه​

اگر داستان عشق شیرین و فرهاد را شنیده باشید، می‌دانید که خسروپرویز به فرهاد دستور می‌دهد آنقدر کوه را بکند تا به آب برسد. رسیدن به آب در دل کوه برای فرهاد حکم رسیدن به عشقش شیرین را داشت. پس شروع می‌کند به تیشه زدن تا بالاخره به آب می‌رسد. اما خسروپرویز خبر مرگ شیرین را به او می‌دهد.
می‌گویند فرهاد تراش ‌ثمره همان تیشه‌هایی‌ست که فرهاد برای رسیدن به شیرین به کوه زده است. هرچند درباره‌ی داستان فرهاد تراش همیشه چندین حدس و گمان وجود داشته. عده‌ای می‌گویند اینجا به قصد ساخت یک شاه‌نشین در دوره‌ی ساسانی تراشیده شده است، اما با مرگ پادشاه نیمه‌تمام می‌ماند.

بعضی‌ها می‌گویند داریوش هخامنشی می‌خواسته روی کوه یک واقعه تاریخی را سنگ‌نگاری کند و یک عده هم معتقدند اینجا معدن سنگ و کارگاه حجاری بوده و از آن برای ساخت بناهای دوره‌ی ساسانی سنگ استخراج می‌کردند.

اما بیستون واقعا چطوری ساخته شده؟​

شاید شما هم در شعرهای زیادی شنیده باشید که بیستون را فرهاد تراشیده است. مثلا این بیت معروف ملک‌الشعرای بهار که می‌گوید «بیستون بر سر راه است مباد از شیرین/خبری گفته و غمگین دل فرهاد کنید». ولی این یک روایت محلی است. مثل روایتی که زمانی می‌گفت تخت جمشید در واقع قلمروی جادویی سلیمان است.

در نهایت با تحقیقات باستان‌شناسی مشخص شد که بیستون را ایرانیان باستان تراشیده‌اند. آن‌ها برای تراشیدن این کتیبه از پلکانی استفاده کردند که از کوه تراشیده شده بود. بعد از پایان کار هم برای این که کسی به کتیبه دسترسی نداشته باشد این پلکان را از بین برده‌اند.

خود کتیبه از سنگی آهکی تراشیده شده ولی برای این که ماندگارتر باشد آن را با آلیاژی نامشخص پوشانده‌اند.